SYGNALIŚCI - co musisz wiedzieć na temat ustawy o sygnalistach?

Procedowana obecnie przez polski senat ustawa o ochronie sygnalistów, jest odpowiedzią na rosnącą potrzebę zapewnienia skutecznych mechanizmów ochrony dla osób ujawniających naruszenia prawa w miejscach pracy.

W tym artykule dowiesz się, jakie są najważniejsze obowiązki wynikające z ustawy, kto jest zobowiązany do jej stosowania oraz jakie są konsekwencje za brak wdrożenia odpowiednich mechanizmów.

Ustawa ta ma na celu wdrożenie przepisów unijnej dyrektywy 2019/1937, która nakłada na państwa członkowskie obowiązek wprowadzenia odpowiednich regulacji w tym zakresie.

ZAKRES USTAWY.

Ustawa ma chronić osoby zgłaszające naruszenia prawa zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym.

Sygnaliści mogą dokonać zgłoszeń naruszenia prawa. Naruszeniem prawa, zgodnie z ustawą, jest działanie lub zaniechanie niezgodne z prawem, lub mające na celu obejście prawa dotyczące m.in.:

korupcji;
zamówień publicznych;
usług, produktów i rynków finansowych;
przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu;
bezpieczeństwa produktów i ich zgodności z wymogami;
bezpieczeństwa transportu;
ochrony środowiska;
ochrony radiologicznej i bezpieczeństwa jądrowego;
bezpieczeństwa żywności i pasz;
zdrowia i dobrostanu zwierząt;
zdrowia publicznego;
ochrony konsumentów;
ochrony prywatności i danych osobowych;

2. KTO MOŻE BYĆ SYGNALISTĄ?

Kto to jest sygnalista? Kto może zostać sygnalistą?

Pracownicy,
współpracownicy,
osoby samozatrudnione,
stażyści,
wolontariusze,
a także osoby, które zakończyły współpracę z daną organizacją.

3. KTO MUSI WDROŻYĆ PRZEPISY USTAWY O SYGNALISTACH?

Do stosowania przepisów ustawy o sygnalistach są zobowiązani:

Podmioty, na rzecz których według stanu na dzień 1 stycznia lub 1 lipca danego roku wykonuje pracę zarobkową co najmniej 50 osób.

Podkreślenia wymaga, że do liczby 50 osób wykonujących pracę zarobkową na rzecz podmiotu prawnego wlicza się pracowników w przeliczeniu na pełne etaty lub osoby świadczące pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy, jeżeli nie zatrudniają do tego rodzaju pracy innych osób, niezależnie od podstawy zatrudnienia.

Niezależnie od ilości pracowników, do stosowania ustawy zobowiązane są podmioty:

wykonującego działalność w zakresie usług, produktów i rynków finansowych oraz przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu,
bezpieczeństwa transportu
ochrony środowiska,
jednostki samorządu terytorialnego (z wyłączeniem jednostek organizacyjnych gminy lub powiatu liczących mniej niż 10 000 mieszkańców)

4. JAKIE OBOWIĄZKI SPOCZYWAJĄ NA PRACODAWCACH W ZWIĄZKU Z USTAWĄ O SYGNALISTACH?

Jakie konkretnie obowiązki spoczywają na wyżej opisanych pracodawcach i instytucjach publicznych?

Ustawa wskazuje na szereg obowiązków, poniżej wskazanie najważniejszych z nich:

Utworzenie wewnętrznych kanałów zgłaszania nieprawidłowości w tym powołanie wewnętrznej jednostki organizacyjnej lub osoby upoważnionej do przyjmowania zgłoszeń,
przygotowanie i wdrożenie zasady zgłaszania informacji o naruszeniach prawa organowi publicznemu,
powołanie bezstronnej wewnętrznej jednostki organizacyjnej lub osoby w ramach struktury organizacyjnej podmiotu prawnego, upoważnionej do podejmowania działań następczych, włączając w to weryfikację zgłoszenia wewnętrznego i dalszą komunikację z sygnalistą, w tym występowanie o dodatkowe informacje i przekazywanie sygnaliście informacji zwrotnej
przygotowanie i wdrożenie zasady publicznego ujawnienia informacji o naruszeniach prawa;
przygotowanie procedury potwierdzania zgłoszenia wewnętrznego.

4. KONSEKWENCJE DLA PRACODAWCÓW I PRACOWNIKÓW.

Wprowadzenie ustawy będzie miało znaczący wpływ na funkcjonowanie przedsiębiorstw i instytucji publicznych. Pracodawcy będą musieli dostosować swoje wewnętrzne procedury i polityki do nowych wymogów prawnych. Konieczne będzie również przeprowadzenie szkoleń dla pracowników, aby zapoznali się z nowymi zasadami i procedurami zgłaszania nieprawidłowości. Podkreślenia wymaga, że brak wdrożenia przepisów ustawy może wiązać się z odpowiedzialnością karną podmiotów, które są do tego zobowiązane.

Dla pracowników i innych osób związanych z organizacjami nowa ustawa stanowi dodatkowe zabezpieczenie i zachętę do działania w imię dobra publicznego. Dzięki jasnym przepisom i mechanizmom ochronnym sygnaliści będą mogli skuteczniej przyczyniać się do eliminacji nieprawidłowości i promowania etycznych standardów w swoich miejscach pracy.

Jeśli chcesz wiedzieć więcej o sygnalistach, lub chcesz wdrożyć przepisy?

Napisz na biuro@hilaw.pl